• Strona główna
• Zakładanie firmy
• Rozwijanie firmy
• Inwestycje
• Szkolenia
• Baza wiedzy
• Nasze usługi
• Kontakt

• Kategoria:

• Rozwijanie firmy
• >>>
• Prawo i podatki

Umowa o dzieło, a umowa zlecenie

     Obecnie, prowadzący działalność mogą wybierać spośród szerokiej gamy sposobów regulowania stosunków z pracownikami i usługodawcami. Tradycyjna umowa o pracę często ustępuje bardziej elastycznym formom zatrudnienia, takim jak umowa o dzieło czy umowa zlecenie. W tych formach można także normować stosunki z podwykonawcami. Początkującym przedsiębiorcom odpowiedź na pytanie, czym różnią się obie regulacje, a także, kiedy można je stosować, nastręcza niestety dużych trudności.

    Umowa zlecenie została uregulowana w księdze trzeciej Kodeksu Cywilnego. Na jej podstawie osoba przyjmująca zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonych czynności dla zleceniodawcy. W przeciwieństwie do umowy o dzieło, zlecenie może obejmować szereg działań, do których wykonania jest zobowiązany zleceniobiorca. Co do zasady, za pracę w tej formie należy się wynagrodzenie, które najczęściej jest określone w umowie. W przypadku braku umownej kwoty, a zwłaszcza, gdy nie istnieje żadna obowiązująca taryfa, zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej przez niego pracy. Pracodawca, który w przepisach określany jest mianem Zleceniodawcy, powinien liczyć się z tym, że przyjmujący zlecenie może odstąpić od umówionego sposobu jego wykonania. Co do zasady, zleceniobiorca powinien na taką zmianę uzyskać zgodę drugiej strony, ale w przypadku, gdy uzyskanie aprobaty jest niemożliwe, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że zleceniodawca nie miałby nic przeciwko zmianie, to przyjmujący zlecenie może to zrobić także bez jego zgody.

    Strony mogą w umowie ustanowić, ze zlecane zadanie może zostać przekazane do wykonania innej osobie niż przyjmujący zlecenie. W przypadku braku takiego uregulowania, zleceniobiorca może powierzyć zadanie osobie trzeciej tylko w sytuacji, w której zostałby do tego zmuszony przez okoliczności. Wtedy jednak musi niezwłocznie zawiadomić drugą stronę o danych identyfikujących i miejscu zamieszkania swego zastępcy. Dający zlecenie ma prawo obciążyć odpowiedzialnością za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zlecenia także zastępcę osoby, z która podpisał umowę. Ponadto w sytuacji zastępstwa, o której wyżej mowa, rozszerzona jest także odpowiedzialność zleceniobiorcy dotycząca utraty lub uszkodzenia rzeczy należącej do zleceniodawcy. Pracodawca ma wtedy prawo pociągnąć przyjmującego zlecenie do odpowiedzialności także z tytułu uszkodzeń przypadkowych. Zleceniobiorca jest zobowiązany do informowania dającego zlecenie o przebiegu i stopniu wykonania zadania, a w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy, musi złożyć mu sprawozdanie i oddać pracodawcy wszystkie rzeczy, które uzyskał od niego przy wykonywaniu umowy zlecenia. Zlecający może także domagać się od przyjmującego zlecenie zwrotu wraz z odsetkami kwot, które ten drugi zatrzymał ponad potrzebę wynikającą z dokonywania określonych umową czynności. Przedsiębiorca zlecający musi zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które ten poczynił w celu wykonania zadania, wraz z odsetkami ustawowymi. Wynagrodzenie powinno być wypłacone po wykonaniu zlecenia przez zleceniobiorcę, chyba, że strony umówiły się inaczej.

    Zarówno dającemu zlecenie oraz zleceniobiorcy przysługuje prawo wypowiedzenia umowy w każdym czasie. Jeśli jednak czynność była odpłatna, a nie było ważnych powodów do zerwania stosunku łączącego obie strony, to dający i przyjmujący zlecenie powinni naprawić wynikłą stąd szkodę. Ponadto zleceniodawca powinien wypłacić wykonawcy częściowe wynagrodzenie, odpowiadające zrealizowanym czynnościom. Roszczenia z tytułu umowy zlecania przedawniają się z upływem dwóch lat.

    Umowa o dzieło została uregulowana w art. 627 - 646 Kodeksu Cywilnego. Jest nazywana umową rezultatu, bo w przeciwieństwie do zlecenia, nie polega na okresowym wykonywaniu czynności, tylko na spełnieniu określonego zadania na rzecz zamawiającego. Upraszczając, można powiedzieć, że przy umowie o dzieło płacimy za „efekty" działania, a nie za same działania, jak w przypadku umowy zlecenia. Inaczej niż przy zleceniu przedstawia się także sprawa określenia i zapłaty wynagrodzenia. W przypadku braku ustalonej kwoty w umowie, przyjmującemu zamówienie przysługuje zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego samego rodzaju. W umowie o dzieło możliwe jest wynagrodzenie kosztorysowe, a także podwyższenie wynagrodzenia w przypadku, gdy w trakcie wykonywania zamówienia wystąpi konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w planie. Możliwość i warunki podwyższenia wynagrodzenia są uzależnione od tego, kto sporządził zestawienie planowanych czynności. Dodatkowo, strony umawiające się mogą zdecydować się na wynagrodzenie ryczałtowe.

    Kiedy przyjmujący zamówienie opóźnia się z wykonaniem prac tak dalece, że ich terminowe skończenie wydaje się niemożliwe, zamawiający może odstąpić od umowy jeszcze zanim upłynie termin do wykonania dzieła. Zamawiający nie jest też bezsilny, gdy dostrzeże, że wykonawca wykonuje prace w wadliwy lub sprzeczny z umową sposób. Po wyznaczeniu wykonawcy terminu na zmianę sposób realizacji prac, może on dalsze wykonanie dzieła powierzyć komuś innemu, na koszt i odpowiedzialność przyjmującego zamówienie. Zamawiającego chroni również rękojmia. Jeśli wykonane dzieło ma wady, zamawiający może wyznaczyć wykonawcy termin do ich naprawy z tą konsekwencją, że po jego upływie ma prawo naprawy nie przyjąć. Ponadto, jeśli wady są istotne, a nie dają się usunąć lub z okoliczności wynika, że wykonawca nie zdoła ich usunąć w odpowiednim czasie, zamawiający może odstąpić od umowy. W przypadku, gdy wady nie są istotne, zlecający dzieło może żądać obniżenia wynagrodzenia. Przedsiębiorca, który podpisuje umowę o dzieło, zlecając jego wykonanie drugiej stronie powinien zwrócić szczególną uwagę na art. 639 Kodeksu Cywilnego, który nakazuje mu zapłatę także za dzieło niewykonane. Mowa tu o przypadku, w którym przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, a nie zrobił tego wyłącznie z przyczyn tkwiących po stronie zamawiającego. Wówczas zamawiający musi zapłacić umówioną kwotę, pomniejszając ją o kwotę, jaką przyjmujący zlecenie oszczędził z powodu jego niewykonania. Ponadto niektóre czynności wymagają współdziałaniu obu stron. W przypadku braku takiego współdziałania, tam, gdzie było ono konieczne, przyjmujący może, po uprzednim wyznaczeniu zamawiającemu odpowiedniego terminu, odstąpić od umowy. Materiał, z którego będzie wykonane dzieło, może zostać dostarczony przez obie strony. Za wszelkie uszkodzenia i utratę materiału odpowiada zawsze dostarczający.

    W przypadku tej umowy, jako umowy rezultatu, istnieje obowiązek odbioru dzieła przez zamawiającego. W chwili oddania dzieła następuje także wypłata wynagrodzenia. Ponadto zamawiający, dopóki prace nie zostaną ukończone, może w każdej chwili odstąpić od umowy, płacąc ustaloną kwotę. Wówczas podobnie jak w przypadku wad nieistotnych, pomniejszyć wynagrodzenie o oszczędności drugiej strony z powodu niewykonania dzieła. Należy również pamiętać, że umowa o dzieło, jako zależna od osobistych cech przyjmującego zamówienie, rozwiązuje się w przypadku śmierci lub niezdolności do pracy wykonawcy, będącego jej stroną. Roszczenia z tytułu umów o dzieło przedawniają się po upływie dwóch lat od dnia oddania dzieła lub dnia, w którym dzieło miało zostać oddane.